Granty i finansowanie badań naukowych – gdzie szukać wsparcia?

Pieniądze szczęścia nie dają? Może i nie, ale bez nich trudno przeprowadzić porządne badania naukowe. Każdy, kto choć raz próbował kupić odczynniki, opłacić dostęp do baz danych albo wyjechać na konferencję, wie, że nauka kosztuje. I to niemało! Skąd więc brać środki na realizację swoich naukowych marzeń? Oto przewodnik po świecie grantów i finansowania badań – bez zadęcia, za to z odrobiną humoru i praktycznymi wskazówkami.

Granty krajowe – polskie eldorado (albo przynajmniej piaskownica)

Zacznijmy od własnego podwórka. W Polsce nie brakuje instytucji, które chętnie sypną groszem na badania. Najbardziej znany jest Narodowe Centrum Nauki (NCN). To taki święty Graal polskich naukowców. NCN oferuje różne konkursy – od Preludium dla początkujących, przez Opus dla bardziej doświadczonych, aż po Maestro dla prawdziwych wyjadaczy. Warto śledzić ich stronę, bo terminy naborów zmieniają się jak pogoda w kwietniu.

Jest też Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR). Tu królują projekty bardziej praktyczne, często z udziałem przemysłu. Jeśli Twoje badania mają potencjał wdrożeniowy, NCBR może być strzałem w dziesiątkę. A jeśli jesteś studentem lub doktorantem, nie zapomnij o stypendiach i konkursach organizowanych przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej (FNP) czy Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Czasem nawet samorządy lokalne mają swoje programy – warto sprawdzić, czy Twoje miasto nie wspiera młodych naukowców.

Europa czeka – granty międzynarodowe

Jeśli czujesz, że Polska to za mało, czas spojrzeć szerzej. Unia Europejska to prawdziwa kopalnia grantów. Najbardziej znany program to Horyzont Europa (dawniej Horyzont 2020). Brzmi poważnie? Bo jest! Ale nie bój się – nawet młodzi naukowcy mogą próbować swoich sił. Warto szukać partnerów do konsorcjów, bo projekty często wymagają współpracy międzynarodowej. A jeśli nie masz jeszcze doświadczenia, zacznij od mniejszych grantów, np. Marie Skłodowska-Curie Actions (MSCA). To świetna okazja, by wyjechać na staż za granicę i zdobyć nowe kontakty.

Nie zapominaj też o Europejskiej Radzie ds. Badań Naukowych (ERC). To już wyższa szkoła jazdy, ale granty ERC to prawdziwy prestiż i duże pieniądze. Warto próbować, nawet jeśli na początku wydaje się to nieosiągalne. W końcu kto nie ryzykuje, ten nie pije szampana!

Współpraca z przemysłem – nauka spotyka biznes

Nie samymi grantami człowiek żyje! Coraz częściej naukowcy łączą siły z firmami, które szukają innowacyjnych rozwiązań i świeżych pomysłów. Współpraca z przemysłem może być świetnym źródłem finansowania, a przy okazji pozwala zobaczyć, jak teoria przekłada się na praktykę. Firmy chętnie inwestują w badania, które mogą przynieść im realne korzyści – nowe technologie, lepsze produkty, przewagę nad konkurencją. Przykładem może być  https://kasynoonlineblik.com/, które chętnie skorzysta z badań pozwalających im na zwiększenie swoich zysków. Czasem wystarczy dobry pomysł i odrobina odwagi, by zapukać do drzwi przedsiębiorcy i zaproponować wspólny projekt. Kto wie, może Twój wynalazek stanie się hitem na rynku, a Ty zyskasz nie tylko środki na badania, ale i cenne doświadczenie?

Papierologia, czyli jak nie zwariować przy wypełnianiu wniosków

Nie ma co ukrywać – pisanie wniosków grantowych to czasem prawdziwa szkoła przetrwania i faktor, z powodu którego jesteśmy zniechęceni. Formularze, załączniki, budżety, harmonogramy… Można się w tym wszystkim pogubić szybciej niż w labiryncie Minotaura. Ale spokojnie! Kluczem jest dobra organizacja i cierpliwość. Warto zacząć przygotowania wcześniej, zebrać wszystkie potrzebne dokumenty i nie bać się prosić o pomoc bardziej doświadczonych kolegów. Pamiętaj, że większość instytucji udostępnia wzory wniosków i szczegółowe instrukcje – korzystaj z nich! A jeśli coś pójdzie nie tak? Trudno, każdemu zdarza się popełnić błąd. Najważniejsze, żeby się nie zniechęcać i próbować dalej. W końcu nawet najwięksi naukowcy zaczynali od wypełniania tych samych, czasem absurdalnych, rubryczek.

Fundacje, stowarzyszenia i… crowdfunding?

Oprócz wielkich instytucji są też mniejsze źródła finansowania. Fundacje naukowe, stowarzyszenia branżowe, a nawet prywatne firmy coraz częściej ogłaszają konkursy na projekty badawcze. Czasem są to niewielkie kwoty, ale mogą pokryć np. koszty wyjazdu na konferencję czy zakup sprzętu. Warto śledzić strony takich organizacji i zapisać się na newslettery – granty potrafią pojawić się znienacka, jak grzyby po deszczu.

A jeśli masz pomysł, który może zainteresować szeroką publiczność, spróbuj… crowdfundingu! Tak, dobrze czytasz. Coraz więcej naukowców zbiera środki na badania przez platformy takie jak PolakPotrafi czy Kickstarter. Oczywiście, musisz przekonać ludzi, że Twój projekt jest ważny, ciekawy i – najlepiej – trochę szalony. Ale kto wie, może właśnie Twoja kampania stanie się viralem?

Gdzie szukać informacji?

No dobrze, ale jak nie zgubić się w tym gąszczu możliwości? Przede wszystkim – bądź na bieżąco. Śledź strony internetowe NCN, NCBR, FNP, Komisji Europejskiej. Dołącz do grup na Facebooku i LinkedIn, gdzie naukowcy dzielą się informacjami o nowych konkursach. Rozmawiaj z kolegami z uczelni – czasem najlepsze okazje poznaje się przy kawie, a nie w oficjalnych ogłoszeniach.

Podsumowanie – nie bój się próbować!

Finansowanie badań naukowych to nie jest łatwa sprawa. Czasem trzeba się nieźle nagimnastykować, żeby zdobyć grant. Ale satysfakcja, gdy dostajesz pozytywną decyzję, jest ogromna. Pamiętaj – nie zrażaj się porażkami. Każdy odrzucony wniosek to krok bliżej do sukcesu. Szukaj, pytaj, próbuj. Nauka potrzebuje Twoich pomysłów – i pieniędzy, żeby je zrealizować. Powodzenia!